Những năm đầu thế kỷ XXI chứng kiến bước phát triển vượt bậc của Phật giáo Việt Nam, nhiều cơ sở tự viện, trường Phật học, trung tâm văn hóa Phật giáo được trùng tu, xây mới trên cả nước. Trong bối cảnh đó, việc Ban Trị sự Tỉnh hội Phật giáo (BTS THPG) Vĩnh Long được các cơ quan chức năng tỉnh bàn giao hơn 1,7 hécta đất để lập dự án xây dựng chùa Phật Ngọc Xá Lợi Vĩnh Long, trùng tu Bảo tháp Xá lợi Miền Tây đã trở thành tin vui không chỉ đối với hàng ngàn Tăng Ni, Phật tử địa phương mà còn lan rộng khắp khu vực đồng bằng sông Cửu Long và Tăng Ni, Phật tử người Việt ở nước ngoài.
Niềm vui chờ đợi từ lâu
“Đây là tin vui nhất đối với Tăng Ni, Phật tử tỉnh nhà trong đầu nhiệm kỳ VI (2007-2011)”, HT.Thích Đắc Pháp, Ủy viên HĐTS, Trưởng BTS PG tỉnh Vĩnh Long, đã chia sẻ trong buổi tiếp xúc.
Hòa thượng cho biết trong chiều hướng Phật giáo Việt Nam ngày càng phát triển sâu rộng trên phạm vi cả nước, BTS THPG Vĩnh Long nhận thấy PG tỉnh nhà cần phải có một cơ sở mang tầm vóc khu vực để làm nơi tổ chức các sự kiện: hội nghị Phật giáo cấp Trung ương và khu vực đồng bằng sông Cửu Long, trường Cao – Trung Phật học, trung tâm giao lưu văn hóa Phật giáo, các khóa An cư kiết hạ, bồi dưỡng nghiệp vụ trụ trì cho Tăng Ni, nơi sinh hoạt tín ngưỡng, chiêm bái cho Phật tử và tín đồ xa gần. Chính vì thế BTS THPG Vĩnh Long được lãnh đạo tỉnh chấp thuận giao hơn 1,7 hécta đất để lập dự án xây dựng chùa Phật Ngọc Xá Lợi Vĩnh Long, trùng tu Bảo tháp Xá lợi Miền Tây đã trở thành tin vui không chỉ đối với Tăng Ni, Phật tử địa phương mà còn lan rộng khắp khu vực đồng bằng sông Cửu Long và Tăng Ni, Phật tử trong nước cũng như ở nước ngoài.
HT.Thích Đắc Pháp, Trưởng BTS THPG tỉnh Vĩnh Long (hàng đầu, thứ ba từ tri sang)
và chư tôn đức trong BTS, chnh quyền các cấp tỉnh Vĩnh Long
Tuy nhiên, nhiều vị giáo phẩm trong BTS THPG Vĩnh Long cũng tỏ vẻ băn khoăn bởi với tổng diện tích hơn 1,7 hécta được giao thật khó có thể triển khai dự án với 24 hạng mục xây dựng. ĐĐ.Thích Phước Hạnh, Phó BTS kiêm Trưởng ban Kinh tế Tài chính, hy vọng sau khi dự án được triển khai, chính quyền tỉnh sẽ căn cứ theo tình hình thực tế về nhu cầu sử dụng đất của dự án để cấp đất thêm cho BTS. Ngoài ra, cũng có khả năng BTS mua thêm đất từ các hộ dân nằm kế bên để mở rộng khuôn viên dự án lên khoảng 5 hécta.
Theo ĐĐ.Thích Phước Hạnh, trong những năm gần đây, nhờ sự hỗ trợ của chính quyền các địa phương, việc cấp đất cất chùa đã góp phần hình thành nên hàng chục danh lam thắng tích Phật giáo trên cả nước. Những danh thắng này có diện tích từ vài hécta đến vài chục hécta như Thiền viện (TV) Trúc Lâm Đà Lạt, TV Trúc Lâm Yên Tử (Quảng Ninh), TV Trúc Lâm Tây Thiên (Vĩnh Phúc), TV Trúc Lâm Bạch Mã (Thừa Thiên-Huế). Gần đây, các tỉnh Đồng Nai, Bạc Liêu, Trà Vinh, Thanh Hóa, Quảng Ninh, Ninh Bình… cũng đang triển khai xây dựng các danh thắng có diện tích từ 5 hécta đến vài chục hécta.
Ngược dòng thời gian, vào tháng 10-1969, Tỉnh hội Phật học Vĩnh Long thuộc Hội Phật học Nam Việt có mua và mướn tổng cộng 68.330m2 đất, tọa lạc tại xã Tân Ngãi, thị xã Vĩnh Long, để xây dựng Bảo tháp Xá lợi Miền Tây. Đến tháng 4-1971, được chính quyền thời đó cấp phép xây dựng.
Ngày 9-5-1971, công trình Bảo tháp Xá lợi Miền Tây được khởi công xây dựng, theo thiết kế 10 tầng với chiều cao 49m. Mục đích của việc xây dựng nhằm nói lên sự hiện diện của đạo Phật, tạo hình ảnh cụ thể giúp mọi giới Phật tử các tỉnh miền Tây nghiên cứu giáo lý của Đức Phật. Đến tháng 4-1975, do hoàn cảnh khách quan, việc thi công phải tạm dừng.
Sự kỳ vọng về một danh thắng
Ông Nguyễn Văn Sang, Trưởng ban Tôn giáo tỉnh Vĩnh Long, cũng bày tỏ nhiều kỳ vọng về dự án Chùa Phật Ngọc Xá Lợi Vĩnh Long trong tương lai sẽ trở thành một trung tâm văn hóa đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc và Phật giáo Việt Nam. “Khu thắng tích Phật giáo này sẽ làm sống động thêm đời sống tâm linh của đồng bào Phật tử xa gần, làm ấm lòng các gia đình liệt sĩ có con em nằm xuống nơi đây và linh hồn các chiến sĩ đã hy sinh vì sự nghiệp thống nhất đất nước. Nơi đây chắc chắn sẽ trở thành vùng đất đầy sức sống với nhiều hoạt động lợi đạo ích đời, góp phần quảng bá một hình ảnh khác của tỉnh Vĩnh Long trong giai đoạn mới năng động, hội nhập với các tỉnh thành khác trên cả nước”, ông Sang đã chia sẻ như vậy với chư tôn đức lãnh đạo BTS THPG Vĩnh Long trong lần gặp gỡ gần đây.
Trong thư ngỏ gửi chư tôn đức Tăng Ni, Phật tử, các nhà hảo tâm, giới doanh nhân, doanh nghiệp do HT.Thích Đắc Pháp ký đã cho biết hiện nay mọi thủ tục giao cấp đất đã hoàn mãn, bản thiết kế mặt bằng tổng thể (tỷ lệ 1/500) đã hoàn tất nhưng để thực hiện được công tác Phật sự lớn lao này cần phải có sự đồng tâm hiệp lực bằng “Nhân tài,
Diệu Ẩn – Phổ Tâm