Chè kê xứ Huế và tháng 5

GNO – Là người con của Huế nhưng đã xa mảnh đất này rất lâu và dẫu lúc này cũng không còn hảo ngọt nhưng trong tôi sẽ có cảm giác rất thiếu nếu những ngày tháng 5 âm lịch không nấu món chè kê. 

Chè kê ăn cùng bánh tráng – Ảnh: Ng.Hân

Ngày còn ở với nội tới ngày mùng 5 tháng 5 hoặc ngày rằm tháng 5 nội thường nấu chè kê cúng Phật và ông bà tổ tiên. Đã có nhiều lần tôi thắc mắc tại sao phải là chè kê mà không là món chè khác. Bây giờ thì tôi phần nào đã hiểu vì ông bà ngày xưa thường nói mùa nào thức ấy. Kê cũng vậy. Mỗi năm chỉ có một mùa – vào tháng 5 âm lịch hàng năm là mùa gặt kê. Chắc vì lẽ ấy mà tháng năm có chè kê. 
Kê rất nhiều chất bổ dưỡng có thể nấu cháo, nấu cơm và soup. Đặc biệt, chè kê là một món chè rất đặt trưng của người Huế vào tháng 5. Vì kê ăn đúng mùa hạt kê sẽ rất dẻo và thơm ngon. 
Món chè kê được nấu cũng rất công phu. Kê được nấu kết hợp với đậu xanh và đường vàng. Vị dẻo của kê, vị bùi của đậu và vị ngọt vừa phải của đường, ăn cùng bánh tráng rất hấp dẫn. Một món chè đậm nét miền Trung.  
Để nấu chè kê, bạn đãi kê thật sạch, rồi ngâm nở; đậu xanh cà bể đôi, ngâm mềm, đãi sạch vỏ. Nấu đậu xanh chín mềm với một lượng nước vừa phải nấu cạn nước để nhỏ lửa cạn nước như nấu cơm đậu sẽ chín mềm đều. Kế đó cho kê vào nấu cùng thêm nước nấu sôi – lúc này phải dùng đũa cả quậy đều tay. Vì kê dẻo nên dễ bị sít cháy dưới đáy nồi. Nấu nhỏ lửa khi thấy hạt kê đã chín mềm thì cho đường vào. Nếu thấy đặc thì thêm một ít nước, tiếp tục quậy đềy tay cho đường tan và cô đặc cho đường tới khoảng 30 phút. Sau đó múc ra từng chén nhỏ ăn cùng với bánh tráng. 
Những ngày tháng năm với món chè kê hy vọng sẽ làm ấm lòng những người con xa Huế.

Nguyên Hân